30 października 2018 r. w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie pożegnaliśmy śp. płk. Edmunda Brzozowskiego, uczestnika kampanii włoskiej i wieloletniego przewodniczącego organizacji kombatanckich zrzeszających byłych żołnierzy oraz sympatyków 3. Dywizji Strzelców Karpackich. Był tym, który patrzył śmierci prosto w oczy. To człowiek, którego życiorys po prostu elektryzuje - tak wspominano pułkownika Brzozowskiego.

 

Po nabożeństwie pogrzebowym mowę wygłosił Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Jesteśmy mu wdzięczni za to, że pozostawił nam do wypełnienia przesłanie i testament zawierające się w słowach „Służcie zawsze niepodległej Polsce” - tak mówił o pułkowniku Brzozowskim Szef UdSKiOR. Po mszy świętej nastąpił uroczysty pochówek w kwaterze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie na Powązkach Wojskowych.

 

płk Edmund Brzozowski - urodzony 5 stycznia 1919 roku w Jekaterynosławiu. W roku 1939 ukończył Szkołę Handlową ks. Pijarów Lidzie. Od czerwca 1939 r. odbywał 4-miesięczne przeszkolenie na obozie junackim w okolicach Nakła, gdzie budował stanowiska obronne. Tam też zastał go wybuch II wojny światowej. W czasie działań wojennych udało mu się pieszo powrócić w rodzinne strony, do miejscowości Oszmiana na Nowogródczyźnie, okupowanej przez wojska sowieckie. W pierwszych dniach stycznia 1940 r. został aresztowany przez NKWD i osadzony w więzieniu brzeskim, a następnie przewieziony do Homla. Po 6 miesiącach śledztwa został skazany jako „niebezpieczny element” na 5 lat obozu pracy. Karę odbywał w obozach w Republice Komi, pracując przy budowie kolei żelaznej. Na mocy porozumienia Sikorski-Majski został zwolniony z obozu i 14 września 1941 r. w miejscowości Tockoje ochotniczo wstąpił w szeregi tworzącej się na terenie ZSRR Armii Polskiej pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Po wcieleniu do 3. Dywizji Strzelców Karpackich, 7 grudnia 1942 r. został skierowany do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Qaiarze w Iraku. Po ukończeniu szkolenia w marcu 1943 r. został awansowany na starszego strzelca podchorążego. W grudniu 1943 r. został wraz z jednostką przeniesiony na teren Włoch, gdzie do grudnia 1944 r. brał udział w ciężkich walkach z Niemcami w całej kampanii włoskiej. Walczył m.in. pod Castel de Sangro, pod Monte Cassino, na Linii Gustawa, na Linii Gotów, w Północnych Apeninach, nad rzeką Senio. W dniu 9 stycznia 1945 r. został oddelegowany do Dywizyjnego Centrum Wyszkolenia, gdzie pełnił obowiązki dowódcy plutonu, a następnie dowódcy kompanii. Z dniem 1 stycznia 1946 r. został mianowany na stopień porucznika. Zdemobilizowany w dniu 25 października 1948 r., pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie działał w organizacjach polonijnych i kombatanckich. Przez 17 lat był członkiem Zarządu Głównego Związku „Karpatczyków” 3 DSK w Londynie.

 

W 2006 roku powrócił na stałe do Polski i aktywnie zaangażował się w działalność społeczną i kombatancką w Stowarzyszeniu Byłych Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie „Karpatczycy” (od 2009 r. był jego przewodniczącym). Był m.in. gospodarzem Międzynarodowego Zjazdu Karpatczyków zorganizowanego w 2012 roku. Aktywnie wspierał też inicjatywę powołania do życia Stowarzyszenia Żołnierzy i Przyjaciół Wojsk Górskich „Karpatczycy”, zawiązanego dla podtrzymywania i promowania idei karpackich oraz propagowania historii tradycji polskich jednostek górskich. Na zjeździe założycielskim w 2013 roku w Kłodzku płk Edmund Brzozowski został wybrany Prezesem Honorowym Stowarzyszenia.

 

W miarę możliwości zdrowotnych brał czynny udział w uroczystościach patriotycznych, organizowanych w kraju i za granicą, podczas których z dumą reprezentował kombatantów – byłych żołnierzy 3. Dywizji Strzelców Karpackich.

Chętnie też dzielił się z młodym pokoleniem Polaków swoimi przeżyciami z okresu walk o niepodległość, wspierając inicjatywy inspirujące spotkania pokoleń. Uczestniczył w działalności Stowarzyszenia Klubu Przyjaciół Szkół i Organizacji Monte Cassino, brał udział w Sejmikach Szkół Karpackich czy spotkaniach z młodzieżą w ramach projektu „Żywa lekcja historii” w Garwolinie. Uhonorowany Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Monte Cassino oraz wieloma innymi odznaczeniami polskimi i brytyjskimi.

 

nr 2 (398) 2024 luty

 

202402