- To dla mnie zaszczyt, że mogę uhonorować Pana, Panie Majorze medalem „Pro Patria”. Ten medal stanowi jedynie skromne podziękowanie za Pana postawę w czasie II wojna światowej i w czasach powojennych. Historia Pana życia pokazuje do jak wielu poświęceń jest zdolny człowiek, który zawsze ojczyznę nosi w sercu. – powiedział Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk w czasie wizyty w domu mjr. Jerzego Smoniewskiego.

 

Mjr Jerzy Smoniewski urodził się w 1924 roku. W marcu 1941 roku wstąpił do Związku Walki Zbrojnej na terenie Okręgu Warszawa-Praga. Po zaprzysiężeniu przyjął pseudonim „Lotnik”. Pełnił funkcję łącznika i kolportera prasy konspiracyjnej. Zajmował się także magazynowaniem broni, obserwacją przemieszczania się wojsk niemieckich oraz uczestniczył w akcjach małego sabotażu na terenie Warszawy. Podczas Powstania Warszawskiego brał udział w walkach zbrojnych z Niemcami. Uczestniczył między innymi w natarciu na koszary niemieckie przy ul. 11 Listopada na Pradze, gdzie został ranny. We wrześniu 1944 roku po otrzymanym od przełożonych rozkazie o rozproszeniu się żołnierzy dostał się w rejon Choszczówki. Tam został aresztowany przez Niemców i umieszczony w obozie przejściowym w Zakroczymiu, a następnie przewieziony do obozów jenieckich w pile i Wrocławiu. W styczniu 1945 roku został wywieziony do obozu w Pirnie w okolicy Drezna. W połowie lutego 1945 roku po ataku alianckim na Drezno udało mu się zbiec z obozu. Po kilku miesiącach ukrywania się i rekonwalescencji w lazaretach dotarł do Wrocławia, gdzie współuczestniczył przy organizacji Straży Przemysłowej. Następnie został powołany do odbycia służby w Komendanturze Wojskowej Miasta i po jakimś czasie, uzyskał skierowanie do szkolenia w Wojskowej Szkole Pilotów w Dęblinie. Po półrocznym pobycie w WSL został usunięty z powodów politycznych (odmowa złożenia przysięgi wojskowej na ręce sowieckiego oficera). Po powrocie do Wrocławia w marcu 1946 roku nawiązał kontakt z lokalną grupą poakowską ROAK , której przekazywał broń. 20 listopada 1946 roku został aresztowany przez oficerów Informacji Wojskowej i po śledztwie prowadzonym przez UB w dniu 17 kwietnia 1947 roku skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy we Wrocławiu na karę dziesięciu lat więzienia (m.in. za przynależność do podziemnej organizacji K). Karę odbywał w Zakładzie Karnym we Wronkach. W listopadzie 1949 roku został zwolniony przedterminowo na mocy ustawy o amnestii z 1947 roku. Został odznaczony Krzyżem Walecznych w 1944 roku, Krzyżem AK w 1967 roku, Warszawskim Krzyżem Powstańczym w 1982 roku.


nr 2 (398) 2024 luty

2024 luty