Niedzielne uroczystości w San Vittore del Lazio, gdzie na tymczasowym cmentarzu w latach 1944-1945 spoczywało pół tysiąca poległych żołnierzy, zakończyły trwającą od środy podróż polskiej delegacji i weteranów 2. Korpusu Polskiego do miejsc związanych z walkami Polaków o przełamanie linii Gustawa.

 

Uroczystości rozpoczęły się od złożenia wieńców pod pomnikiem cywilnych ofiar walk toczonych w tym regionie wiosną 1944 roku. Następnie były one kontynuowane przy pomniku upamiętniającym żołnierzy 2. Korpusu, którego część stanowi krzyż z łusek artyleryjskich wystrzelonych podczas bitwy. Przed krzyżem zaś znajduje się rzeźba orła z białego marmuru nawiązująca do godła Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także znaki rozpoznawcze walczących w bitwie 3. Dywizji Strzelców Karpackich oraz 2. Brygady Pancernej.

 

Upamiętnienie zainaugurowało przemówienie burmistrz San Vittore del Lazio Nadii Bucci, która podkreśliła, że polscy żołnierze pod dowództwem gen. Władysława Andersa złożyli ofiarę za wyzwolenie Włoch. Drzewko wolności było podlewane krwią żołnierzy 2. Korpusu. Dodała również, że pomimo upływu lat naród włoski pamięta i dziękuje żyjącym oraz poległym żołnierzom 2. Korpusu za ich ofiarę.

 

Następnie głos zabrał Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, który powiedział, że polscy żołnierze walczący w kampanii włoskiej nie zadawali pytań o sens walki. Ich celem było nie tylko przywrócenie Polsce wolności, ale również odbudowanie w Europie wartości, które były niszczone od 1939 roku. W tym kontekście minister Kasprzyk przyrównał żołnierzy 2. Korpusu do rycerzy krzyżowych oraz bohaterów wolności. Zwracając się do weteranów dodał, że pomniki, które odwiedzili w ciągu kilku minionych dni, są symbolami ich triumfu.

 

Na zakończenie odmówiono modlitwę za poległych, złożono wieńce od polskiej delegacji i władz miasta. Minister Kasprzyk odznaczył również burmistrz Nadię Bucci medalem „Pro Patria”, przyznanym za troskę o pamięć o żołnierzach 2. Korpusu oraz miejscach ich upamiętniających. W uroczystościach wzięli udział m.in. senator Anna Maria Anders, poseł na Sejm RP Małgorzata Gosiewska, żołnierze Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego i Orkiestry Reprezentacyjnej im. gen. Józefa Wybickiego, harcerze, mieszkańcy San Vittore oraz poczty sztandarowe, które przybyły z miast wyzwalanych przez żołnierzy 2. Korpusu.

 

W San Vittore del Lazio w latach 1944-1945 znajdował się tymczasowy cmentarz, na którym spoczywało ponad pół tysiąca polskich żołnierzy z 3. Dywizji Strzelców Karpackich, 4. Pułku Pancernego, 6. Pułku Pancernego "Dzieci Lwowskich" oraz z oddziałów pozadywizyjnych. Po upływie roku ich szczątki przeniesiono na wzniesiony u stóp Klasztoru Montecassino polski cmentarz wojenny, którego uroczyste odsłonięcie odbyło się 1 września 1945 roku.


nr 2 (398) 2024 luty

 

202402