W sobotę 20 sierpnia 2016 roku odbyły się na Wołyniu uroczystości z okazji 100. rocznicy bitwy pod Kostiuchnówką - największej bitwy Legionów Polskich podczas I wojny światowej. Wziął w nich udział p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk i liczna delegacja z Polski.

Obchody rozpoczęły się od zwiedzania Sali Tradycji w Centrum Dialogu Kostiuchnówka, w której znajdują się m.in. artefakty z okresu walk Legionistów na Wołyniu i inne pamiątki po polskich „rycerzach” niepodległości. Na cmentarzu wojennym w „Polskim Lasku”, którym od lat opiekują się polscy harcerze, odprawiono polową Mszę Święta, której przewodniczył Biskup Polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek. Po Mszy odbyła się ekumeniczna modlitwa, którą odmawiali przedstawiciele Prawosławnego oraz Ewangelickiego Ordynariatu WP.

List od Prezydenta RP Andrzeja Dudy skierowany do uczestników obchodów odczytał p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Oddajemy cześć bohaterom, którzy poszli za Józefem Piłsudskim, aby zaświadczyć, że „jeszcze Polska nie zginęła” i legionowym czynem przywrócić Ojczyźnie niepodległość. W stulecie bitwy pod Kostiuchnówką pragniemy z dumą pamiętać, że wolności Polakom nikt nie podarował. Że upomnieliśmy się o nią zbrojnie i że to wielkie dobro okupione zostało równie wielką ofiarą polskiej krwi – napisał Prezydent RP Andrzej Duda.

Listy do zebranych wystosowali także marszałek Sejmu VIII kadencji Marek Kuchciński oraz wiceprezes Rady Ministrów i Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński.

Najbardziej zasłużonych w kultywowaniu pamięci o bitwie p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk odznaczył Medalami „Pro Patria”. Wyróżnieni zostali:

Centrum Dialogu Kostiuchnówka

Pan Paweł Bezak

Pan Dariusz Błażejewski

Pan Józef Bondalski

Pani Karolina Chelińska

Pan Bogdan Dawid

Pani Kaja Drąg

Pani Mirosława Gamrowska

Pan Bartosz Głowacki

Pan Grzegorz Kędzia

Ks. Andrzej Kwiczała

Pan Tadeusz Mudzo

Pan Adrian Olejarz

Pan Kamil Olejarz

Pan Jerzy Oładkowski

Pani Agata Skierska

Pan Łukasz Suska

Pan Marcin Szmaja

Pani Magdalena Targowska

Pan Maciej Wierzbicki

Pan Janusz Wojciechowski

Pan Jarosław Górecki

Gromadzi nas 100. rocznica niezwykłego wydarzenia. Kiedy w sierpniu 1914 roku młodzi Strzelcy ruszali z Oleandrów nie sądzili, że ich droga ku wolności będzie trwać aż cztery lata, że będzie wiodła przez Wołyń. Ale wierzyli, że zakończy się ona sukcesem i Polska odzyska niepodległość. Mieli niewzruszoną wiarę w Polskę niepodległą. Ruszyli przeciw największemu ówczesnemu zaborcy. Ta wiara w niepodległą Polskę zaprowadziła ich tu, na Wołyń, gdzie w lipcu stoczyli tak krwawy bój z Moskalami.

Tutaj pod Kostiuchnówką Legioniści zobaczyli czym jest dramat i tragizm wojny. Nigdy wcześniej nie spotkali się z aż tak zaciekłym atakiem wroga, ale trwali. Trwali, bo mieli tę samą niewzruszoną wiarę w Polskę, jaka była ich udziałem w Oleandrach dwa lata wcześniej. Ich męstwo zostało docenione zarówno przez ówczesnych naszych sojuszników, ale i przez przeciwników. Byli nieugięci, bo mieli ten pancerz wiary w Polskę. Realizowali wtedy słowa, które skierował do nich Józef Piłsudski, który pisał w jednym z rozkazów: „Chłopcy! Naprzód! Na śmierć, czy na życie, na zwycięstwo, czy na klęski. Idźcie czynem wojennym budzić Polskę do zmartwychwstania”. Tu w tych lasach, w Lasku Polskim, na Polskiej Górze budzili Polskę do zmartwychwstania. Tak bardzo kochali Polskę, że byli gotowi oddać za nią swoje zdrowie i życie – zwrócił się do zebranych p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.

Podziękował harcmistrzowi Janowi Góreckiemu ze Zgierza i harcerzom z Chorągwi Łódzkiej ZHP za to, że pielęgnują pamięć o Legionach i kultywuję tę tradycję do dziś. Szef Urzędu dodał, że obchodzimy w tym roku również rocznicę ustanowienia najważniejszej – tuż  po Virtuti Militari – dla polskich żołnierzy odznaki legionowej – „Za wierną służbę”. Przy okazji 100-lecia bitwy pod Kostiuchnówką sam otrzymał pamiątkowe odznaczenie od przedstawicieli harcerstwa polskiego.

Uroczystości zakończono odczytaniem Apelu Pamięci, składaniem wieńców przed krzyżem, upamiętniającym poległych w walkach, oraz odegrano Pieśń Reprezentacyjną Wojska Polskiego „Marsz Pierwszej Brygady”. Ostatnim elementem obchodów była rekonstrukcja historyczna najważniejszych momentów z lipcowej bitwy 1916 roku.

Na obchody przybyli kombatanci z Polski, wśród których najważniejszymi były dzieci tych, którzy walczyli pod Kostiuchnówką – druhna Hanna Szczepanowska, córka żołnierza Pierwszej Kompanii Kadrowej i Legionów Polskich oraz sędzia Bogusław Nizieński, syn Legionisty i oficera WP.

Obok ambasadora RP na Ukrainie Henryka Litwina w uroczystościach udział wzięli także: podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Renata Szczęch; w roli przedstawiciela marszałka Sejmu poseł Piotr Babinetz; senator Jarosław Rusiecki; poseł Anita Czerwińska; dyrektor Biura Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Michał Góras; doradca Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Matusz Adamkowski, p.o. Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego Jacek Szer; dyrektor Departamentu Edukacji, Kultury i Dziedzictwa w MON Sławomir Frątczak; radny miasta stołecznego Warszawy Cezary Jurkiewicz; wiceprezes Komitetu Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego Andrzej Fischer oraz przedstawiciele Wojska Polskiego i organizacji niepodległościowych.

Po raz pierwszy od 1939 roku w tym rejonie walk Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego odbyły się uroczystości o randze państwowej przy asyście Wojska Polskiego i orkiestry. Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych był współorganizatorem obchodów.

Reportaż z uroczystości - Rafał Stańczyk, TVP Info