Kartka z kalendarza

1773 – rozpoczęły się obrady Sejmu zwanego rozbiorowym, mającego zatwierdzić decyzję zaborców o podziale Rzeczypospolitej. Mimo protestów niektórych posłów (m.in. Tadeusza Rejtana, uwiecznionego na słynnym obrazie Jana Matejki), większość sejmowa, opłacana przez ambasadora Rosji Repnina, zatwierdziła rozbiór.

1809 – wojska polskie dowodzone przez księcia Józefa Poniatowskiego stoczyły bitwę z wojskami austriackimi na grobli falenickiej pod Raszynem koło Warszawy.

1943 – w Getcie Warszawskim wybuchło powstanie, krwawo stłumione przez Niemców 16 maja.

1946 – oddziały Konspiracyjnego Wojska Polskiego pod dowództwem por. Jana Rogalki ps. „Grot” rozbiły ubeckie więzienie w Radomsku, uwalniając więźniów politycznych.

1997 – w Warszawie zmarła Maria Wittek (ur. 16 sierpnia 1899 r.), członkini Polskiej Organizacji Wojskowej, komendant Przysposobienia Wojskowego Kobiet i Wojskowej Służby Kobiet, pierwsza Polka mianowana na stopień generała Wojska Polskiego. 

Kartka z kalendarza

1887 – decyzją administracyjną władz rosyjskich podjętą po procesie w Petersburgu Józef Piłsudski został skazany na pięć lat zesłania na wschodniej Syberii za współdziałanie z grupą konspiracyjną przygotowującą zamach na cara Aleksandra III. Brat Bronisław Piłsudski, ściślej związany z przygotowaniami do zamachu, został skazany na 15 lat zsyłki. W sentencji wyroku napisano m.in. charakter współdziałania, okazany przez Józefa Piłsudskiego, (…) daje świadectwo przestępczego nastawienia, nie pozostawiając wątpliwości, że J. Piłsudski działa świadomie w interesie rewolucyjnego spisku. 

Kartka z kalendarza

1919 – polska kawaleria wyzwoliła Wilno i Baranowicze z rąk bolszewickich.

1920 – podpisanie umowy o współpracy polityczno-wojskowej między Polską reprezentowaną przez Marszałka Józefa Piłsudskiego a Ukraińską Republiką Ludową reprezentowaną przez atamana Symona Petlurę. Umowa gwarantowała uznanie niepodległości Ukrainy oraz dała początek wspólnym działaniom zbrojnym wymierzonym w bolszewików.

1945 – zdobycie Bolonii przez żołnierzy II Korpusu PSZ na Zachodzie. 

Kartka z kalendarza

1794 – wybuch Insurekcji Kościuszkowskiej w Wilnie. Wojska polskie pod wodzą płk Jakuba Jasińskiego wyzwoliły Wilno z rąk rosyjskich.

1919 – Józef Piłsudski wydał odezwę do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, w której zapowiadał zasadę samostanowienia ludności w sprawach wewnętrznych, narodowościowych i wyznaniowych: Stan ciągłej niewoli (…) raz nareszcie musi być zniesiony i raz wreszcie na tej ziemi, jakby przez Boga zapomnianej, musi zapanować swoboda i prawo wolnego, niczym nieskrępowanego wypowiedzenia się o dążeniach i potrzebach. 

Kartka z kalendarza

1910 – we Lwowie władze austriackie zarejestrowały Związek Strzelecki. Jego oficjalnym celem miało być pielęgnowanie ćwiczeń sportowych i gimnastycznych i wyrabianie za pomocą nich w członkach ducha męskości, karności i łączności. Rejestracja Związku odbyła się w oparciu o austriacką ustawę o stowarzyszeniach z 1867 r. oraz reskrypt Ministerstwa Obrony Krajowej z 7 maja 1909 r. zawierający „Postanowienia o popieraniu strzelectwa dobrowolnego”. W istocie Związek był emanacją konspiracyjnego Związku Walki Czynnej (zob. 17 czerwca 1908 r.)i miał, zgodnie z intencją Józefa Piłsudskiego, przygotować kadrę przyszłej armii polskiej. Pierwszym prezesem Związku Strzeleckiego we Lwowie został Władysław Sikorski. Nazwa nawiązywać miała do oddziałów strzeleckich z okresu Powstania Styczniowego.

1935 – Prezydent RP prof. Ignacy Mościcki podpisał na Zamku Królewskim w Warszawie uchwaloną przez Sejm nową Konstytucję RP (tzw. Konstytucję Kwietniową). 

Kartka z kalendarza

1906 – w brawurowej akcji na warszawskie więzienie na Pawiaku, bojowcy PPS dowodzeni przez Jana Jura-Gorzechowskiego, uwolnili swych dziesięciu kolegów, skazanych przez Rosjan na karę śmierci za działalność niepodległościową.  

Kartka z kalendarza

1920 – początek ofensywy wojsk polskich i sprzymierzonych z nimi wojsk ukraińskich na Kijów (tzw. wyprawa kijowska).