Kartka z kalendarza

1945 – oddział Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” dowodzony przez mjr. Mariana Bernaciaka ps. „Orlik” dokonał brawurowej akcji uwolnienia z transportu kolejowego pod Bąkowcem na Lubelszczyźnie ponad 120 więźniów, wśród nich żołnierzy podziemia niepodległościowego. 

Kartka z kalendarza

1944 – przewodniczący Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowej Edward Osóbka Morawski podpisał w Moskwie porozumienie z komisarzem spraw zagranicznych ZSRS Wiaczesławem Mołotowem o wspólnej granicy państwowej. Na mocy dokumentu za podstawę ustalania granic powojennych uznano tzw. Linię Curzona, co oznaczało aneksję przez ZSRS ponad połowy terytorium przedwojennej Polski. 

Kartka z kalendarza

1944 – dowódca Okręgu Warszawskiego AK płk Antoni Chruściel ps. „Monter” ogłosił mobilizację oddziałów Armii Krajowej w Warszawie.

1945 – oddziały podziemia antykomunistycznego pod dowództwem kpt Mariana Bernaciaka ps. „Orlik” uwolniły w okolicach Dęblina ponad stu więźniów politycznych przewożonych przez NKWD i UB pociągiem do więzienia we Wronkach.

Kartka z kalendarza

1914 – wobec zbliżającego się konfliktu zbrojnego między Austrią a Rosją Józef Piłsudski zarządził mobilizację oddziałów strzeleckich w całej Galicji. Rozpoczęły działalność punkty werbunkowe Związków Strzeleckich na terenach powystawowych w Oleandrach krakowskich oraz w lokalach przy ul. Kochanowskiego 15 i przy ul. Dolnych Młynów 9.

1916 – w proteście przeciwko niedostatecznemu wsparciu Austro-Węgier dla polskich roszczeń niepodległościowych Józef Piłsudski złożył dymisję z funkcji dowódcy I Brygady. Zalecał także podkomendnym pochodzącym z zaboru rosyjskiego, aby wykonali podobny gest, zaś tym, którzy byli poddanymi austriackimi – składanie wniosków o przeniesienie do  CK Armii. W zamyśle Piłsudskiego miał być to element nacisku na niemieckie i austriackie władze, aby podjęły konkretne działania polityczne w sprawie polskiej. W kolportowanych w szeregach legionowych ulotkach piłsudczycy pisali: Nie dajcie się łudzić frazesem, że jesteśmy jedynym widocznym dowodem istnienia Polski, jedyną podstawą tworzenia Państwa Polskiego. Żaden frazes nie przesłoni faktu, że Legiony Polskie bez zastępstwa politycznego polskiego, straciły rację bytu, przestały być wojskiem polskim.

1927 – Prezydent RP wydał rozporządzenie, wprowadzające wysokie kary za handel kobietami i dziećmi.

Kartka z kalendarza

1913 – w Stróży na Podhalu rozpoczęła się kierowana przez Józefa Piłsudskiego letnia szkoła oficerska Związku Strzeleckiego, którą ukończyło 93 późniejszych dowódców Legionów i Wojska Polskiego (m.in. Kazimierz Sosnkowski, Edward Śmigły-Rydz, Michał Karaszewicz – Tokarzewski, Leopold Lis – Kula, Mieczysław Ryś – Trojanowski, Adam Koc, Tadeusz Kasprzycki, Marian Kukiel, Władysław Belina-Prażmowski, Julian Stachiewicz). Piłsudski prowadził m.in. zajęcia z taktyki działań rewolucyjnych, geografii militarnej Królestwa Polskiego, a także zajęcia z historii wojen burskich, wojny rosyjsko-japońskiej, Powstania Styczniowego, kładąc duży nacisk na duchową stronę walki, tym ważniejszą, gdy brak jest środków materialnych. Jak wspominał Tadeusz Kasprzycki, Piłsudski tępił w nas marazm polski, który z rycerskiego niegdyś narodu dał typ, co w trzech sosnach zabłądzi, a do konia podchodzi, jak do tygrysa. Absolwenci tej elitarnej szkoły zostali uhonorowani specjalnym odznaczeniem (tzw. odznaką parasola) według projektu Włodzimierza Tetmajera.

1915 – po zwycięskim boju pod Urzędowem oddziały kawalerii legionowej pod dowództwem rtm. Gustawa Orlicz-Dreszera zdobyły Lublin.

1944 – Armia Czerwona dotarła  na przedpole Warszawy.

1993 – w Londynie zmarł Edward Raczyński (ur. 19 grudnia 1891 r.), wybitny dyplomata, ambasador RP w Wielkiej Brytanii w latach 1934-1945, czołowy działacz emigracji niepodległościowej, Prezydent RP na Uchodźstwie w latach 1979-86.

Kartka z kalendarza

1911 – władze austriackie zarejestrowały Polskie Drużyny Strzeleckie, powołane przez działaczy tajnej Armii Polskiej. Na ich czele stał Mieczysław Norwid–Neugebauer, a następnie Marian Żegota-Januszajtis. PDS zrzeszały w przededniu wybuchu I wojny światowej około 6 tysięcy członków skupionych w 127 drużynach. W tym samym okresie zintensyfikowały swą działalność, wprowadzając do niej elementy szkolenia paramilitarnego, Drużyny Bartoszowe, kierowane przez Stefana Pasławskiego oraz działające wśród środowisk związanych z ruchem ludowym Drużyny Podhalańskie dowodzone przez Henryka Minkiewicza. 

1914 – na posiedzeniu Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych w Krakowie dowództwo Polskich Drużyn Strzeleckich podjęło decyzję o podporządkowaniu się rozkazom Józefa Piłsudskiego.

1915 – rozpoczęła się bitwa I Brygady Legionów Polskich pod Jastkowem koło Lublina.

2004 – z inicjatywy prezydenta Warszawy prof. Lecha Kaczyńskiego otwarto w stolicy Muzeum Powstania Warszawskiego, nowoczesną placówkę muzealną, prezentującą również w formach multimedialnych czyn zbrojny Warszawy. 

Kartka z kalendarza

1914 – Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji, co dało początek I wojnie światowej.

1944 – w Warszawie o godz. 17.00 (Godzina „W”) wybuchło, trwające 63 dni Powstanie. Przystąpiło do niego ok. 30 tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego (głównie z Armii Krajowej). Powstańcy dowodzeni przez płk Antoniego Chruściela ps. „Monter” za główny cel przyjęli – zgodnie z założeniami Akcji „Burza” – oswobodzenie stolicy z rąk niemieckich i ustanowienie polskiej władzy cywilnej i wojskowej podległej legalnemu Rządowi RP rezydującemu w Londynie, zanim do stolicy wkroczy Armia Czerwona.