Kartka z kalendarza

1908 – miała miejsce Akcja pod Bezdanami koło Wilna, w której członkowie Organizacji Bojowej PPS, pod dowództwem Józefa Piłsudskiego, napadając na rosyjski pociąg pocztowy, zdobyli ponad 200 tysięcy rubli przewożonych z  Kongresówki do Petersburga. Pieniądze zostały przeznaczone na działalność niepodległościową Związku Walki Czynnej (zob. 17 czerwca 1908 r.). W akcji wzięło udział czterech późniejszych premierów Polski (Józef Piłsudski, Walery Sławek, Aleksander Prystor i Tomasz Arciszewski). Przed akcją Józef Piłsudski w liście do Feliksa Perla w przejmującym swoistym testamencie pisał m.in. Walczę i umrę jedynie dlatego, że w wychodku, jakim jest życie, żyć nie mogę, to ubliża – słyszysz – ubliża mi jako człowiekowi z godnością nieniewolniczą. Chcę zwyciężyć, a bez walki, i to walki na ostre, jestem nie zapaśnikiem nawet, ale wprost bydlęciem, okładanym kijem, czy nahajką (…). Moneta! Niech ją diabli wezmą, jak nią gardzę, ale wolę ją brać tak jak zdobycz w walce, niż żebrać o nią u zdziecinniałego z tchórzostwa społeczeństwa polskiego.  

1946 – władze komunistyczne pozbawiły obywatelstwa polskiego 76. dowódców Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (m.in. gen. Władysława Andersa, Stanisława Kopańskiego i Stanisława Maczka).

1953 – władze komunistyczne aresztowały Prymasa Polski Stefana kard. Wyszyńskiego i osadziły go na okres 3 lat w miejscach odosobnienia kolejno: w Rywałdzie, Stoczku Warmińskim, Prudniku i Komańczy. 

Kartka z kalendarza

1605 – zwycięstwo wojsk polskich dowodzonych przez hetmana Jana Karola Chodkiewicza nad Szwedami pod Kircholmem.

1939 – w Warszawie powołano Służbę Zwycięstwu Polski (SZP), pierwszą konspiracyjną organizację niepodległościową w czasie II wojny światowej, na czele której stanął gen. Michał Tadeusz Karaszewicz-Tokarzewski. Tego też dnia na skutek nacisków ze strony rządów Francji oraz środowisk skupionych wokół gen. Władysława Sikorskiego, gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski złożył rezygnację z funkcji następcy Prezydenta RP.

Kartka z kalendarza

1914 – dowództwo na Legionami Polskimi objął gen. Karol Trzaska – Durski.

1939 – po trzech tygodniach bohaterskiej obrony podpisana została kapitulacja Warszawy. W Moskwie ministrowie spraw zagranicznych Niemiec i ZSRS Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow podpisali „Traktat o przyjaźni i granicach”, precyzujący podział Polski między obu agresorów.

1944 – zakończenie walk powstańczych na Mokotowie.

1954 – Radio Wolna Europa wyemitowało pierwszą z cyklu audycji z udziałem zbiegłego na Zachód czołowego funkcjonariusza Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego płk Józefa Światły. Audycje odsłaniały najbardziej skrywane tajemnice komunistycznej bezpieki.

Kartka z kalendarza

1929 – w Polsce odbyła się projekcja pierwszego zagranicznego filmu dźwiękowego Lights of New York w reżyserii Bryana Foya.

1938 – w Monachium rządy Niemiec, Francji, Włoch i Wielkiej Brytanii podpisały układ, przyznający III Rzeszy prawo okupowania i aneksji znacznej części Czechosłowacji. 

1939 – wojska Korpusu Ochrony Pogranicza stoczyły pod Szackiem bitwę z oddziałami Armii Czerwonej. Skapitulowała Twierdza Modlin, a do Warszawy wkroczyły oddziały Wehrmachtu.

1951 – z rozkazu władz komunistycznych, w warszawskim więzieniu na Rakowieckiej zamordowany został komendant Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej płk Aleksander Krzyżanowski ps. „Wilk” (ur. 18 lutego 1895 r.), wybitny dowódca artylerii w wojnie polsko-bolszewickiej i wojnie obronnej 1939 r., żołnierz SZP-ZWZ i Armii Krajowej, dowódca Operacji „Ostra Brama”.

Kartka z kalendarza

1920 – po Bitwie nad Niemnem nastąpił całkowity odwrót wojsk bolszewickich z ziem polskich.

1939 – w Paryżu odbyło się zaprzysiężenie Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza - pierwszego Prezydenta RP na Uchodźstwie i powołanie przez niego gen. Władysława Sikorskiego na urząd premiera Rządu RP. 

1944 – zakończenie walk powstańczych na Żoliborzu. 

Kartka z kalendarza

1914 – 2 Pułk Piechoty Legionów pod dowództwem płk. Zygmunta Zielińskiego, 3 Pułk Piechoty Legionów pod dowództwem kpt. Józefa Hallera oraz dwa szwadrony kawalerii pod komendą rtm. Zbigniewa Dunin-Wąsowicza i por. Juliusza Klasterskiego zostały skierowane na front węgierski.

1918 – członek Pogotowia Bojowego PPS (konspiracyjnej organizacji utworzonej w grudniu 1917 r. przez PPS z inicjatywy Tomasza Arciszewskiego), Antoni Purtal dokonał zamachu na szefa niemieckiej policji politycznej w Warszawie, Ericha Schulzego, który kierował akcją aresztowania Józefa Piłsudskiego w lipcu 1917 r.

1936 – w Cowes zwodowano kontrtorpedowiec ORP „Błyskawica”.

1939 – ostatnia bitwa oddziałów Korpusu Ochrony Pogranicza pod dowództwem gen. Wilhelma Orlika-Rückemanna z Armią Czerwonej. Obradująca w Paryżu Rada Ministrów pod przewodnictwem gen. Władysława Sikorskiego podjęła uchwałę o nadaniu Miastu Warszawie Orderu Wojennego Virtuti Militari. 

Kartka z kalendarza

1939 – kapitulacja załogi Rejonu Umocnionego Hel, bronionego przez Wojsko Polskiego pod dowództwem admirała Józefa Unruga i komandora Włodzimierza Steyera od 1 września 1939 r.

1944 – zakończenie Powstania Warszawskiego. W Ożarowie dowództwo AK podpisało „Układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie”. Straty polskie w Powstaniu wyniosły: 18 tysięcy zabitych żołnierzy i prawie 200 tysięcy poległych i zamordowanych cywilów, zniszczeniu uległo ponad 85 procent zabudowy miasta. Po stronie niemieckiej zginęło ok. 10 tysięcy żołnierzy, a ponad 7 tysięcy odniosło rany

1946 – w Versoix w Szwajcarii zmarł prof. Ignacy Mościcki (ur. 1 grudnia 1867 r.), działacz niepodległościowy, wybitny naukowiec, twórca polskiego przemysłu chemicznego, Prezydent Rzeczypospolitej w latach 1926-39.