W bawarskiej miejscowości Flossenbürg Niemcy założyli w 1938 r. jeden z pierwszych obozów koncentracyjnych.
Początkowo osadzano w nim niemieckich więźniów politycznych, kryminalistów i Żydów, jesienią 1939 roku pojawili się w nim Polacy, a z upływem lat przedstawiciele niemal wszystkich europejskich narodów. Ocenia się, że przez KL Flossenbürg i jego liczne podobozy w Niemczech, Czechach i Polsce przeszło ponad 100 tys. mężczyzn i kobiet. Najliczniejsza grupę - 31 400 osób - tworzyli obywatele polscy. Pośród nich byli między innymi warszawscy powstańcy.
Teren obozu koncentracyjnego Flossenbürg, 1940 r.
Fot. gedenkstaette-flossenbuerg.de
Osadzonych w obozie zmuszano do wyniszczającej pracy w kamieniołomach oraz fabrykach Messerschmitta, Siemensa i Junkersa. Zabijani i maltretowani przez strażników mieli niewielkie szanse na przeżycie. 20 kwietnia 1945 r. 22 tysiące więźniów zostało wyprowadzonych z obozu i skierowanych do Dachau. Prof. Leszek Żukowski, jeden z ocalonych, wspominał: Przez pierwsze cztery dni nie dostaliśmy nic do jedzenia ani do picia. Ktokolwiek zwolnił, albo wyszedł z szeregu, strzelali do niego ( https://polskieradio24.pl/artykul/2194145,leszek-zukowski-ps-antek-przez-4-dni-nie-dostalismy-nic-do-jedzenia-i-picia). "Marszu śmierci" nie przeżyła jedna trzecia „ewakuowanych”. Pozostali po siedmiu dniach dotarli do Dachau, gdzie 29 kwietnia zostali uwolnieni przez Amerykanów. Wcześniej, bo 23 kwietnia amerykańscy żołnierze wyzwolili KL Flossenbürg. Było w nim już tylko ok. 1 600 uwięzionych.
W następnym roku odbył się proces członków obozowej załogi. Jednym ze skazanych na śmierć był obersturmbannführer Max Koegel, słynący z okrucieństwa komendant obozów w Ravensbrück, na Majdanku i w Flossenbürgu. Po wyroku popełnił samobójstwo.
Po wojnie w obozowych zabudowaniach Amerykanie przetrzymywali więźniów nazistowskich. Obecnie istanieje tutaj "Miejsce Pamięci Obozu Koncentracyjnego Flossenbürg". Znajdują się na nim m.in. zachowane kamienne wieże strażnicze oraz cmentarz, na którym spoczywa 5 tysięcy ofiar z podobozów i marszu ewakuacyjnego. Jest też tablica poświęcona polskim więźniom. Drugi cmentarz ze 121 grobami więźniów zmarłych tuż po wyzwoleniu jest poza terenem dawnego obozu.
JPS
