100 lat skończył Stanisław Zalewski - więzień Pawiaka, obozów koncentracyjnych, prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. Jubileusz z okazji setnych urodzin odbył się w warszawskim Muzeum Niepodległości. Udział wzięli w nim przyjaciele Stanisława Zalewskiego, a także przedstawiciele instytucji, z którymi przez dziesiątki lat Stanisław Zalewski intensywnie współpracował, szerząc pamięć o strasznych, wojennych doświadczeniach, a także dzieląc się niezwykłą pogodą ducha.
W uroczystości udział wziął Zastępca Szefa Urzędu, Michał Syska, który złożył jubilatowi serdeczne życzenia w imieniu wszystkich pracowników Urzędu oraz wręczył pamiątkową szablę. W swoim przemówieniu zwrócił uwagę, że losy Stanisława Zalewskiego były doświadczeniem całego pokolenia, dla którego 1 września 1939 r. był końcem dzieciństwa, a stał się początkiem przyspieszonego dojrzewania. Zamiast nauki i beztroskiej zabawy była codzienna obawa o życie własne i najbliższych. Była też, jak w przypadku Pana Stanisława, działalność konspiracyjna.
- Życiorys naszego bohatera to swoista mapa hitlerowskiego terroru z adresami, które w zbiorowej pamięci Polek i Polaków stały się symbolem przerażających cierpień: aleja Szucha, Pawiak, Auschwitz, Mathausen-Gusen. W czasach dehumanizacji, gdy człowiek stawał się obozowym numerem, Pan Stanisław ocalił człowieczeństwo w sobie, a w powojennych latach niósł - i nadal niesie - przesłanie do kolejnych pokoleń o potrzebie człowieczeństwa, niestrudzenie powtarzając: nasz los przestrogą. - mówił w trakcie uroczystości.
Stanisław Zalewski podziękował wszystkim, którzy pojawili się na jego jubileuszu.
- Po dzisiejszym dniu jestem naładowany energią i obiecuję, że spożytkuję ją dla innych, bo marzy mi się, aby inny człowiek zawsze był tak szczęśliwy, jak ja dzisiaj. Życzę wszystkim dużo szczęścia i dziękuję za wszystkie otrzymane życzenia. Bądźmy dla siebie tacy jak w dniu dzisiejszym. - powiedział na zakończenie uroczystości.
______
Stanisław Zalewski urodził się 1 października 1925 r. w Suchej Woli koło Studzianek. Miał pięciu braci i cztery siostry. Na początku lat 30. Jego rodzina przeniosła się do Warszawy; zamieszkała na Pradze. W chwili wybuchu II wojny światowej miał 14 lat. Stanisław Zalewski z kolegami wstąpił do oddziału ZWZ/AK na terenie Pragi. Brał udział w akcjach małego sabotażu: Zapoznawał się z bronią, kolportował nielegalną prasę, malował patriotyczne napisy na murach, w konspiracji miał pseudonim „Wiktor”. 13 września 1943 został zatrzymany i przewieziony na Gestapo w alei Szucha, następnie przetrzymywany na Pawiaku. Trafił do Auschwitz, a w listopadzie 1943 do Mauthausen, gdzie miał numer 4491. W Gusen pracował w kamieniołomie i w fabryce zbrojeniowej Messerschmitta. Dotrwał do wyzwolenia obozu przez Amerykanów w maju 1945. Jego matka zginęła w czasie powstania warszawskiego. Po wojnie Stanisław Zalewski powrócił do kraju. Studiował w Szkole Inżynierskiej w Warszawie, później pracował jako inżynier. Ekspert w dziedzinie motoryzacji.
