10. Maj 2021 - 16. Maj 2021
|
Poniedziałek 10. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1794 – Naczelnik Tadeusz Kościuszko powołał Radę Najwyższą Narodową, mającą sprawować funkcję cywilnej władzy podczas powstania.
1920 – na Górnym Śląsku rozpoczął się organizowany przez Polaków strajk powszechny.
1922 – w Gdyni zainaugurowała działalność Stocznia Marynarki Wojennej RP.
|
Wtorek 11. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1913 – w rejonie Tyńca koło Krakowa odbyły się wspólne ćwiczenia polowe oddziałów Związku Strzeleckiego, którymi dowodził Edward Śmigły-Rydz i członków Polskich Drużyn Strzeleckich, dowodzonych przez Janusza Gąsiorowskiego. W rozmowie ze strzelcami Piłsudski stwierdził: jakże łatwo takie ćwiczenia odbywają się w regularnym wojsku, lecz jakże inaczej jest w organizacjach strzeleckich. Ileż tu trzeba zapału, by wstąpić do organizacji, kupić za własne pieniądze mundur i szkolić się, nawet kupić za własne pieniądze bilet kolejowy z Tarnowa do Żywca. A w społeczeństwie jakże często biorą nas za wariatów.
1915 – I Brygada Legionów po ponad dwumiesięcznych walkach pozycyjnych nad Nidą przekroczyła rzekę, udając się w pościg za wojskami rosyjskimi.
1918 – wojska niemieckie zaatakowały oddziały II Korpusu Polskiego pod Kaniowem. Po kilkunastu godzinach walk z powodu braku amunicji i rezerw korpus został zmuszony złożyć broń, a większość jego żołnierzy internowano. Dowódcy Korpusu gen. Józefowi Hallerowi udało się wydostać z okrążenia. Przez Moskwę i Murmańsk przedostał się do Francji, gdzie 4 X został przez Komitet Narodowy Polski mianowany Naczelnym Wodzem Armii Polskiej we Francji. Żołnierze walczący pod Kaniowem przeszli także do historii jako ci, którzy w latach I wojny światowej walczyli ze wszystkimi zaborcami Polski: z Rosją – jako legioniści II Brygady, z Austro-Węgrami – jako żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego pod Rarańczą (zob. 15 lutego 1918 r.) i wreszcie z Niemcami – jako żołnierze II Korpusu Polskiego.
1982 – w Poznaniu milicjanci bestialsko pobili 19-letniego ucznia Piotra Majchrzaka, który w wyniku poniesionych obrażeń zmarł kilka dni później. Przyczyną skatowania młodego chłopaka był noszony przez niego w klapie marynarki opornik (tj. element obwodu elektrycznego, noszony przez wiele osób w stanie wojennym, jako symbol oporu wobec komunistycznej dyktatury).
|
Środa 12. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1364 – z fundacji króla Kazimierza Wielkiego w Krakowie powołano Akademię Krakowską, najstarszą polską uczelnię, przemianowaną w 1817 r. na Uniwersytet Jagielloński.
1926 – demonstracja wojsk wiernych Piłsudskiemu przeciwko rządowi Wincentego Witosa i początek walk z wojskami rządowymi (przewrót majowy). W wyniku zwycięstwa piłsudczyków rząd i Prezydent RP Stanisław Wojciechowski podali się 14 maja do dymisji.
1935 – o godz. 20:45 w Pokoju Narożnym w Belwederze zmarł Marszałek Polski Józef Piłsudski (ur. 5 grudnia 1867 r.). W specjalnym orędziu Prezydent RP prof. Ignacy Mościcki stwierdzał, że odszedł największy na przestrzeni naszej historii człowiek… Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek.
1936 – zgodnie z testamentem Marszałka Piłsudskiego, na wileńskiej Rossie, w kwaterze wojskowej z wojny polsko-bolszewickiej, pochowano sprowadzone z Sugint na Litwie prochy Marii z Billewiczów Piłsudskiej – matki Marszałka oraz jego serce.
1970 – w Londynie zmarł gen. Władysław Anders (ur. 11 sierpnia 1892 r.), oficer armii rosyjskiej i Pierwszego Korpusu Polskiego na Wschodzie, kawalerzysta (m.in. dowódca Kresowej i Nowogródzkiej Brygady Kawalerii), bohaterski dowódca w wojnie obronnej 1939 r., więzień NKWD, dowódca Armii Polskiej w ZSRS (1941-42), Armii Polskiej na Wschodzie (1942-43) i II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych (1943-46), jeden z najwybitniejszych dowódców w II wojnie światowej i czołowy działacz polskiej emigracji niepodległościowej po wojnie, pochowany wśród swoich żołnierzy na cmentarzu wojennym na Monte Cassino.
|
Czwartek 13. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1831 – zwycięstwo wojsk powstańczych dowodzonych przez gen. Jana Umińskiego nad wojskami rosyjskimi feldmarszałka Iwana Dybicza w bitwie pod Jędrzejowem na Mazowszu.
1911 – we Lwowie Józef Piłsudski wygłosił odczyt dla członków Związku Strzeleckiego pt. Kryzys bojów, poświęcony analizie wojen burskich i wojny rosyjsko-japońskiej, stwierdzając m.in. W kryzysach, boju zwycięstwo dokonywa się w tajnikach duszy ludzkiej. Szala zwycięstwa rozstrzyga się w sercu, woli, charakterze i umiejętności trwania u człowieka. W kryzysie, technika ustępuje miejsca charakterowi.
1981 – na Pl. Świętego Piotra w Rzymie Turek Ali Agca dokonał nieudanego zamachu na życie Ojca św. Jana Pawła II.
|
Piątek 14. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1901 – Józef Piłsudski uciekł z niewoli rosyjskiej, wydostając się ze Szpitala św. Mikołaja w Petersburgu, gdzie był przewieziony z X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.
1983 – w Warszawie zmarł skatowany dwa dni wcześniej przez milicjantów maturzysta Grzegorz Przemyk, syn działaczki opozycyjnej i poetki Barbary Sadowskiej. W śledztwie milicjantów uniewinniono, a winą obarczono załogę karetki niosącą pomoc pobitemu. Pogrzeb Grzegorza Przemyka na Powązkach, w którym uczestniczyło kilkadziesiąt tysięcy ludzi, przerodził się w wielką manifestacją antykomunistyczną.
|
Sobota 15. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1863 – w paryskim Hotelu Lambert utworzono Agencję Główną Rządu Narodowego, mającą kierować akcją dyplomatyczną Powstania Styczniowego.
1901 – rozpoczął się strajk polskich dzieci we Wrześni, które zaprotestowały wobec polityki germanizacyjnej władz pruskich (polegała ona m.in. na zakazie używania w szkole języka polskiego i likwidacji nauczania religii w języku ojczystym).
|
Niedziela 16. Maj
|
|